NU.nl
DEN HAAG - Voor de verkiezingen van 22 november moeten 35 gemeentes andere stemcomputers in huis halen of de rode potloden gaan slijpen. Minister Atzo Nicolaï (Bestuurlijke Vernieuwing) keurde maandag bijna 1200 stemmachines af omdat bij deze apparaten makkelijk is te achterhalen wat iemand heeft gestemd.
Amsterdam haalt zeker de potloden weer te voor schijn en gaat naarstig op zoek naar de oude stembussen die het dit voorjaar voor 25 euro per stuk van de hand deed. De gemeente hoopt dat de kopers hun stembus nog een keertje uit willen lenen aan de vroegere eigenaar. Andere grote gemeentes die op zoek moeten naar een alternatief voor hun stemcomputer zijn Eindhoven en Tilburg.
Stemgeheim
De stemcomputers waarvoor Nicolaï de vergunning introk, worden geleverd door de Sdu. De radiosignalen waarmee de stemresultaten worden doorgegeven zijn tot op enkele tientallen meters zo goed te onderscheppen dat gezien kan worden wat iemand heeft gestemd. "Dit vormt een te groot risico voor het stemgeheim", zei Nicolaï. De gebreken konden volgens de minister niet voor de verkiezingen verholpen worden.
Maar Sdu-directievoorzitter Bert Jongsma zegt dat hem nooit gevraagd is de straling van zijn stemmachines te beperken en zodanig te vervormen dat er niet meer uit valt op te maken wat er gestemd is. Hij stelt dat zijn machines bij levering aan alle gestelde eisen voldeden.
Nedap
Na waarschuwingen van actiegroep Wijvertrouwenstemcomputersniet.nl liet Nicolaï ook de stemmachines van leverancier Nedap onderzoeken, die met ruim 8000 stemcomputers 90 procent van de markt in handen heeft. Deze bleken veel minder radiosignalen te lekken en de verzonden informatie bleek makkelijk onherkenbaar gemaakt te kunnen worden.
Voor Nedap kwam de malheur van de concurrent als een grote verrassing. Het is nog maar de vraag of het bedrijf alle Sdu-stemcomputers op tijd kan vervangen.
Afgang
De Tweede Kamer reageerde geschokt op de uitkomsten van het onderzoek naar de stemcomputers, maar steunt Nicolaï in zijn beslissing de Sdu-computers af te keuren. Maar de SP vindt het wel "een behoorlijke afgang".
Nicolaï kondigde eerder al extra maatregelen aan om te voorkomen dat de stemcomputers gemanipuleerd worden door hackers die de uitslag willen beïnvloeden. Dinsdag praat de Kamer verder met de minister over de problemen met de stemmachines.
Niet tevreden
Oprichter Rop Gonggrijp van actiegroep Wijvertrouwenstemcomputersniet.nl is niet tevreden dat alleen de stemcomputer van Sdu is afgekeurd. "Ook de stemcomputer van Nedap lekt radiostraling. Het stemgeheim is in dat geval evenmin gegarandeerd."
Gonggrijp stelt bovendien dat hij heeft aangetoond dat mensen die toegang hebben tot de geheugenmodules van de stemmachines van Nedap de stemming kunnen manipuleren. "We willen de verkiezingsuitslag onafhankelijk kunnen waarnemen."
Het is nog niet bekend of een kort geding van de actiegroep tegen de minister doorgaat. De leden van het actiecomité willen de brief van Nicolaï aan de Tweede Kamer eerst goed bestuderen.
